Wolne Forum Gdańsk Strona Główna Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj

Poprzedni temat «» Następny temat
Gdyńskie pomniki
Autor Wiadomość
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2008-11-24, 12:38   Gdyńskie pomniki

Znany tylko z jedynego zdjęcia, na jego podstawie lokalizowany na Plac Grunwaldzki pozostawał zagadką przez długie lata ale najprawdopodobniej udało się go zlokalizować dzięki pewnej pocztówce.
O pomniku wiadomo było tylko tyle co udało się odczytać ze zdjęcia: wiadomo że ufundowała go "Straż Przednia" i odsłonięto go 6 sierpnia 1933. Pomnik był skromny i niepozorny: składał się z rzeźby głowy marszałka umieszczonej na wysokiej kolumnie którą z kolei ustawiono na cokole z tablicą: " Pierwszemu Marszałkowi Polski Józefowi Piłsudskiemu - Straż Przednia. Gdynia 6.08.33".
I pomnik pozostawałby dalej zaginiony gdyby nie pewna pocztówka wydana przez Leonarda Durczykiewicza oraz kilku aukcji na Allegro. Przeglądając przy użyciu szkła powiększającego pewną pocztówkę ze swoich zbiorów zwróciłem uwagę za pewien postument wśród drzew - szybkie porównanie z książką: "Gdynia w gazetach" str35. i wygląda na to że ten sam pomnik! Dla osób którym podpis niewiele mówi śpieszę donieść, że pocztówka przedstawia Obóz (etap) Emigracyjny na Grabówku, dziś zajmowany przez jednostkę wojskową.

Pomnik Piłsudski.jpg
Zdjęcie zamieszczone w książce:
Plik ściągnięto 30622 raz(y) 48,23 KB

Pomnik.jpg
To co co wypatrzyłem
Plik ściągnięto 30622 raz(y) 47,17 KB

Obóz.jpg
Pocztówka z całej okazałości. Fot L. Durczykiewicz
Plik ściągnięto 30622 raz(y) 82,9 KB

Satelita.jpg
Widok w satelity:
Plik ściągnięto 30622 raz(y) 22,5 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
Ostatnio zmieniony przez feyg 2009-11-13, 23:45, w całości zmieniany 2 razy  
 
 
villaoliva 
Administrator


Pomógł: 19 razy
Wiek: 95
Dołączył: 07 Maj 2008
Posty: 6911
Skąd: Oliva
Wysłany: 2008-11-24, 12:41   

Brawo!

Świetne odkrycie :brawo:

Czy można się tam dostać w celu wykonania komparystyki?
_________________

W Oliwie... zawsze zielono www.staraoliwa.pl
 
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2008-11-24, 12:51   

I seria wspomnianych pocztówek - wygląda na to że była "tramsakcja wiązana" Gdynia obiarowała organizacji sztandar, zaś organizacja ufundowała dla Gdyni pomnik. Na pocztówkach w mundurze i jasnych spodniach Premier Janusz Jędrzejewicz
BTW "Straż Przednia" wybrała dość oryginalne nakrycia głowy: skrzyżowanie czepka pływackiego i beretu :hihi:


Janusz Jędrzejewicz, (jeszcze jako) minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego.
źródło

Straż przednia Gdynia dworzec1.jpg
Plik ściągnięto 30593 raz(y) 45,69 KB

Straż przednia Gdynia dworzec2.jpg
Plik ściągnięto 30593 raz(y) 13,92 KB

Straż przednia Gdynia sztandar1.jpg
Plik ściągnięto 30593 raz(y) 40,76 KB

Straż przednia Gdynia sztandar2.jpg
Plik ściągnięto 30593 raz(y) 15,44 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2008-11-24, 12:55   

I ostatnia z pocztówek: z prawej biskup morski Stanisław Okoniewski. pobliżu miejsca gdzie odprawiono mszę stoją dziś Sea Towers.

Straż przednia Gdynia msza1.jpg
Plik ściągnięto 30584 raz(y) 46,63 KB

Straż przednia Gdynia msza2.jpg
Plik ściągnięto 30584 raz(y) 12,25 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
Ostatnio zmieniony przez feyg 2008-11-24, 20:58, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2008-11-24, 12:58   

villaoliva napisał/a:

Czy można się tam dostać w celu wykonania komparystyki?

Trzeba będzie pomyśleć o tym jak śnieg stopnieje.
_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2008-11-29, 15:26   

Istnienie pomnika w tym miejscu potwierdził przedwojenny mieszkaniec Obozu, zatem nie ma już żadnych wątpliwości. Załączam małe porównanie, niestety tylko zza płotu. W miejscu pagórka widocznego w oddali na fotografii ze zbliżeniem pomnika stoją dziś bloki, a nieco bliżej, już na terenie jednostki znajduje się plac apelowy.



Koszary1.jpg
Plik ściągnięto 30499 raz(y) 96,12 KB

Koszary2.jpg
Plik ściągnięto 30498 raz(y) 65,66 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-02-03, 21:16   

I jeszcze jedna pocztówka dokumentująca zlot Straży Przedniej w Gdyni: defilada na ul. 10 Lutego. Czoło kolumny minęło wylot ulicy Szkolnej, w głębi po lewej nieistniejąca nastawnia kolejowa.

Gdynia Straż Przednia 1933 r.jpg
Plik ściągnięto 30329 raz(y) 54,79 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-07-11, 08:06   

Kolejna pocztówka, wedle opisu:
Cytat:
NACZELNIK JAN PIC de REPLONGE WRĘCZA SZTANDAR STRAŻY PRZEDNIEJ POCZTOWI SZTANDAROWEMU


685021224 Gdynia Straż przednia Gdynia.jpg
aukcyjna
Plik ściągnięto 29997 raz(y) 48,85 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-11-14, 00:09   

Przeglądając zasoby Narodowego Archiwum Cyfrowego można odnaleźć ciekawe zdjęcia. Jedno z nich zostało opisane:
Cytat:
Tytuł tematu: Kamień pamiątkowy zaginionych narodów słowiańskich przy skwerze Kościuszki
Opis obrazu: Uczestnicy zebrania wybierający miejsce pod kamień. Widoczny komisarz rządu Franciszek Sokół (za dziewczynką), profesor Tadeusz Hilatrowicz( po lewej stronie dziewczynki), w tle oddział Straży Przedniej.
Data wydarzenia: 1933/07/27

Prawdopodobnie o tym kamieniu/obelisku pisał w 1985 roku nieodżałowany inż Jerzy Heidrich w "Uzupełnieniach do wiedzy o gdyńskich pomnikach" ("Rocznik Gdyński" nr 6,str 258):

Cytat:
W okresie międzywojennym istniał w Gdyni pomnik w kształcie obelisku, zlokalizowany na przedłużeniu ówczesnej Al. Marszałka Piłsudskiego, tuż przy brzegu morskim. Pomnik ten poświęcony był upamiętnieniu jakiegoś wszechsłowiańskiego zlotu, bodajże młodzieży, który miał miejsce w Gdyni chyba we wczesnych latach trzydziestych. Po wyzwoleniu nie natknąłem się nawet na ślad po tym obelisku, Załączam fotografię z rodzinnego albumu, na którym widoczny jest spory fragment obelisku.

(niestety jakość reprodukcji w roczniku jest fatalna :-/ )
P.S. ...ale od czego NAC:

PIC_1-U-1159.jpg
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Plik ściągnięto 29636 raz(y) 46,88 KB

PIC_1-U-1158.jpg
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Plik ściągnięto 29903 raz(y) 61,22 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
Ostatnio zmieniony przez feyg 2010-12-31, 10:30, w całości zmieniany 1 raz  
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-11-14, 11:45   

Teraz o pomniku który nigdy nie powstał, podobnie jak dzielnica reprezentacyjna której miał być elementem. Gdy 1 lipca 1928 odbywała się w Gdyni uroczystość poświęcenia nowych statków białej floty "Jadwigi" i"Wandy" zawiązał się komitet budowy "Pomnika Zjednoczenia Ziem Polskich". Inicjatorem i pomysłodawcą był minister przemysłu i handlu Eugeniusz Kwiatkowski. Jak stwierdził on pomnik ten miał stanąć na ziemi pomorskiej na Kaszubach, nad morzem "aby świadczyć ile wagi ma ta ziemia i morze dla zjednoczonej odrodzonej Polski. Ma świadczyć, że bez Kaszub, bez morza nie ma zjednoczonej Polski, ma być widomym znakiem ślubowania całego narodu polskiego, że ziemi tej i morza naród polski nie odda za żadną cenę, bo jest jego z krwi i kości. Pomnik ten ma być zbudowany złączonym wysiłkiem wszystkich obywateli polskich".
Członkami komitetu zostali ponadto: Józef Poznański, Julian Rummel, Józef Unrug i Tadeusz Wenda.

Ministerstwo Przemysłu i Handlu rozpisało konkurs rozpisało konkurs na pomnik:
Cytat:

(WYCIĄG Z PROGRAMU I WARUNKÓW KONKURSU)
W wykonaniu powziętej w dniu i lipca 1928 r. uchwały Komitet Budowy Pomnika ,,Zjednoczenia Ziem Polskich* w Gdyni ogłasza konkurs na projekt pomnika w porcie Gdyńskim. Pomnik ten, który będzie wzniesiony z dobrowolnych ofiar publicznych, ma być uczczeniem chwalebnej pamiątki dziesięciolecia odrodzenia Państwa Polskiego i zjednoczenia ziem Jego i wód oraz znakiem tężyzny i świetności Narodu Polskiego.
Nie ma być on jednak ani symbolem chwały z powodu odzyskania dostępu do morza, ani dumnem stwierdzeniem faktu dotychczasowych powodzeń naszej pracy i polityki morskiej. Nic ma to być zatem pomnik przeszłości, lecz pomnik przyszłości. Ma to być symbol obowiązku naszego i pokoleń następnych, rozwijania twórczej pracy na polskiem wybrzeżu—stwierdzenie, iż niema Zjednoczonej Polski bez własnego, nieskrępowanego dostępu do Bałtyku. Jako czynnik, nadający Gdyni charakter miasta i portu polskiego, powinien stanowić charakterystyczny akcent w wyglądzie portu.

Przytem należy się liczyć z następującemi względami:
a) Przystań jachtowa jest miejscem oficjalnego lądowania dostojnych gości. W związku z tem należy zwrócić specjalną uwagę na opracowanie; 1) miejsca lądowania i należytego połączenia go z górnym poziomem mola oraz 2) pomieszczenia recepcyjnego, składającego się z sali około 100 m2, odpowiednio wyposażonej w ubikacje poboczne.
b) Pożądanem jest, aby pomnik służył jednocześnie jako latarnia morska. W tym wypadku należy przewidzieć wygodną komunikację pionową dźwigiem lub dźwigami z najwyższym poziomem pomnika i odpowiedniemi schodami z niższym poziomem, jeżeli taki będzie
przez autora zaprojektowany.
c) Pomnik powinien być obliczony przedewszystkiem na wrażenie od strony morza.

Program
Pomnik będzie wzniesiony w porcie Gdyńskim na molo południowem; plan sytuacyjny w skali 1:2500 wraz z planem orjentacyjnym w skali 1:16000 załącza się.
Orjentacyjny koszt budowy wynosić będzie około 1 miljona zł.
bez fundamentów *)]

*)Po rozstrzygnięciu konkursu p. przewodniczący Sądu konkursowego oświadczył mi, że „około 1 miljona zł. znaczy "do dwóch milionów". Przykład jaskrawej niejasności warunków programu (S.W.).

Konkurs został rozstrzygnięty w lutym 1931 roku. Sąd konkursowy naliczył 76 nadesłanych prac. W obradach sądu udział wzięlii:
prof. Tadeusz Breyer
Dyr. Bronisław Gembarzewski
Dyr. Feliks Hilchen.
Prof. Wojciech Jastrzębowski.
Inż. Eugenjusz Kwiatkowski
Prof. Zdzisław Mączeński
prof. Witold Minkiewicz.
Red. Czesław Peche
Prof. Czesław Przybylski.
Prof. Ferdynand Ruszczyc.
Prof. Władysław Skoczyłaś.
Prof. Adolf Szyszko-Bohusz.
Prof. Karol Tichy.

Komisja zdecydowała się nagrodzić:
Cytat:

Ponieważ głosowanie dało prawdziwy obraz opinji wyrażonej w dyskusji, przeto, aby uznać prace Nr. 31 i Nr. 15 jako równowartościowe, postanowiono pierwszej nagrody nie udzielać, natomiast utworzyć dwie równorzędne nagrody po zł. 12 500
i jedną trzecią nagrodę zł. 7 500.
[...]
Po otwarciu kopert okazało się, że autorami prac
są Pp.: pracy Nr. 15 —• Inż. Arch. Stanisław Marzyński, Warszawa, ul. Jakubowska 16, rzeźby projektował i wykonał art. rzeźbiarz p. Piotr Milewski,

pracy Nr. 31 — Inż. Arch. Jan Łukasik, Warszawa, ul. Sosnowa 1, pracy Nr. 20-—Inż. Architekci: Jan Klimaszewski, Tadeusz Rytarowski, Leon Marek
Suzin, Warszawa, ul. Korzeniowskiego 6.

Przedyskutowano sprawę zakupów, przewidzianych w warunkach konkursu po zł. 3 000 za projekt. Postanowiono jednogłośnie zakupić 3 prace Nr. Nr. 14, 34 i 53, Po otwarciu kopert okazało się, że autorami prac są Pp.:
pracy Nr. 14 — artystka rzeźbiarka Zofja Trzcińska Kamińska i Inż. Arch. Jan Zachwatowicz,
pracy Nr. 34 — Prof. Mieczysław Kotarbiński i Inż. Arch. Aleksander Kodelski,
pracy Nr. 53 — art. rzeźbiarz Prof. Jan Szczepkowski i Arch. Prof. Karol Stryjeński.

Postanowiono zwrócić koszty wykonania modeli autorom prac Nr. Nr. 10, 11, 27, 52 i 61. Postanowiono wystawić na widok publiczny wszystkie nadesłane prace w sali rzeźby w Politechnice Warszawskiej przez tydzień.
Projekty nagrodzone i wyróżnione wystawić w Instytucie Propagandy Sztuki w kamienicy Baryczków.
Postanowiono wystąpić z wnioskiem do Komitetu Budowy Pomnika, ażeby Komitet zaprosił autorów prac nagrodzonych i wyróżnionych do zamkniętego konkursu i tą drogą uzyskał projekt definitywny. Wysoki poziom tych prac daje gwarancje dobrego rezultatu.

Tenże zamknięty konkurs prawdopodobnie się nie odbył zapewne z uwagi na cięcia budżetowe - czasy kryzysu gospodarczego nie sprzyjały takim inicjatywom.
Pomysł odżył w roku 1937 kiedy to zlecono inż Wacławowi Tomaszewskiemu opracowanie projektu pomnika. Do rozpoczęcia budowy pomnika jednak nie doszło.

źródła:
1. Encyklopedia Gdyni
2. Konkurs na Pomnik Zjednoczenia Ziem Polskich "Architektura i Budownictwo" 1931 nr 5/6 (str. 195-220)
3. Narodowe Archiwum Cyfrowe

PIC_1-K-6345-1.jpg
Widok ogólny sali wystawowej w lokalu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
Plik ściągnięto 29857 raz(y) 58,74 KB

PIC_1-K-6345-2.jpg
Projekt konkursowy autorstwa architekta Stanisława Marzyńskiego i art.-rzeźb. Piotra Milewskiego, który otrzymał I nagrodę.
Plik ściągnięto 29857 raz(y) 37,13 KB

PIC_1-K-6345-3.jpg
Projekt konkursowy autorstwa architekta Jana Łukasika, który otrzymał I nagrodę.
Plik ściągnięto 29857 raz(y) 30,21 KB

PIC_1-K-6345-4.jpg
Projekt konkursowy autorstwa artysty malarza Mieczysława Kotarbińskiego i inżyniera Kodeckiego.
Plik ściągnięto 29857 raz(y) 36,81 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
Klasyk_Light 

Dołączył: 25 Paź 2009
Posty: 98
Skąd: Warszawa
Wysłany: 2009-11-14, 15:04   

Nie wiem, jak Wam, ale mnie się ten nowy drapacz chmur w Gdyni nie podoba (chyba wiecie, o czym myślę?). Wygląda jak niedokończony szkieletor, jakich trochę w Polsce było (np. Bielsko-Biała)

Gdyby zrealizowano przedwojenne pomnikowe projekty, które tu w tym wątku widziałem, może by to bardziej współgrało z tamtejszym terenem ?
_________________
Pozdrawiam
Staszek
 
 
Ponury 
majster


Pomógł: 3 razy
Dołączył: 28 Maj 2008
Posty: 889
Skąd: Gdańsk-Brętowo
Wysłany: 2009-11-14, 19:31   

A mnie się bardzo podoba. Bez przesady, nie oczekujmy od każdego inwestora szukania w przedwojennych projektach. To nie Danzig, w tym miejscu w Gdyni taki obiekt fajnie wygląda i współgra z okolicą.
_________________
"Piszę do ciebie mały gryps, wiedz że broniłem poczty w Gdańsku, tak, dzisiaj rozstrzelają nas..." Horytnica.
 
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2009-11-14, 19:35   

Tylko czemu to takie ciemne? :-?

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
Karaburan 

Dołączyła: 23 Sie 2009
Posty: 5
Skąd: Vittomin
Wysłany: 2009-11-17, 15:42   

Tak trochę cmentarnie wygląda, jakby nagle przerwali wykańczanie i budynek został w stanie surowym..
 
 
feyg 


Pomógł: 50 razy
Wiek: 53
Dołączył: 10 Maj 2008
Posty: 4792
Skąd: Gdynia Mały Kack
Wysłany: 2010-05-11, 00:30   

Orientuje się ktoś kiedy został przebudowany (czytaj: podmieniony) kamień do którego przytwierdzona jest tablica Stefana Żeromskiego? (notabene przedwojenna)

Zeromski stary.jpg
źródło: Tadeusz Bolduan "Trybun Kaszubów" str. 73
Plik ściągnięto 29721 raz(y) 133,9 KB

Żeromski nowy.jpg
Plik ściągnięto 29721 raz(y) 100,38 KB

Żeromski tablica 1.jpg
Plik ściągnięto 29721 raz(y) 103,95 KB

Żeromski tablica 2.jpg
Stocznia Gdyńska Sp. Akc.
Plik ściągnięto 29721 raz(y) 113,83 KB

_________________
Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Nie możesz załączać plików na tym forum
Możesz ściągać załączniki na tym forum
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Partnerzy WFG

ibedeker.pl