Przymierzam się do zakończenia artykułu o przedwojennych tablicach pamiątkowych poświęconych żołnierzom I wojny światowej, nie mających formy dużych, ogólno-miejskich pomników, a jedynie tablic pamiątkowych.
Czy ten artykuł można gdzieś przeczytać?
Grün napisał/a:
Nazbierałem już trochę obrazków - z oczywistych względów artykuł będzie się opierał głównie na ikonografii - mam tabicę z Gimnazjum św. Jana, z Synagogi, z Lutherkirche, pomnik z Neufahrwasser, oczywiście obelisk z Emaus,
Niepozorny i nadszarpnięty zębem czasu obelisk, stojący od lat u zbiegu ul. Kartuskiej i Łostowickiej zobacz na mapie Danziga w Danzigu, odsłonił swoją tajemnicę. We wtorek, podczas usuwania jego fundamentu, znaleziono w nim metalową tuleję z monetami, dokumentami i gazetą z 1923 roku.
Od kilku miesięcy skrzyżowanie Kartuskiej, Łostowickiej i Nowolipie jest królestwem robotników budowlanych. Poszerzają oni ul. Łostowicką, kładą tory tramwajowe na Morenę, powiększają skrzyżowanie. Plac budowy ciągle się przesuwa, niedawno objął także stojący od lat przy ul. Kartuskiej kamienny obelisk, upamiętniający mieszkańców tych okolic poległych podczas I wojny światowej.
- Mieliśmy przygotować to miejsce do budowy sieci wodociągowej. W sobotę zdemontowaliśmy obelisk i zabezpieczyliśmy go. We wtorek rano rozbieraliśmy fundament, na którym stał. Wtedy okazało się, że natknęliśmy się na niespodziankę - opowiada Piotr Koprowiak, kierownik robót drogowych z firmy Strabag.
W betonowej skrzyni, która była częścią fundamentu, robotnicy znaleźli metalową rurę. - Nic nie wskazywało na to, że coś jest w skrzyni. Cienki beton, którym była pokryta, odkrył swoją zawartość dopiero wtedy, gdy skrzynię podniosła koparka. Rurę otworzyliśmy, bo byliśmy ciekawi co w niej jest. Okazało się, że wewnątrz są spisane ręcznie w języku niemieckim dokumenty z datą z 1923 roku - opowiada znalazca, Krzysztof Kudon, pracownik firmy Strabag.
Dokumenty zachowały się w dość dobrym stanie. Choć lekko zawilgocone, pozostały czytelne. W gazecie "Berliner Illustrirte Zeitung" z 1 lipca 1923 roku widać nawet, jak ktoś zapisał sobie hasła pomocne do rozwiązania krzyżówki. W dokumentach jest też spisana odręcznie lista 111 nazwisk, z których każde opatrzone jest datą, począwszy od 1905 do 1923 roku. Większość jest niemieckich, ale wiele z nich ma też polskie brzmienie: są tu Kołakowski Joseph czy Kamiński Artur. Jest także kilkustronicowy dokument opatrzony pieczęcią z napisem "Emaus" i podpisami. To jednak nie wszystko.
- W papierowym zawiniątku znajdowało się 17 monet. Co ciekawe, wszystkie były pruskie, a nie z Wolnego Miasta Danziga. Są to głównie aluminiowe fenigi i marki - wyjaśnia Marcin Tymiński z biura Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, do którego trafiło znalezisko.
Po wstępnej analizie dokumentów można ustalić, że jest to lista nazwisk weteranów wojennych z Emausu, którzy ufundowali obelisk poświęcony pochodzącym z tej gminy ofiarom I wojny światowej. - Z dokumentu zapewne precyzyjnie dowiemy się dlaczego go ustawiono i poznamy historię okolicy - dodaje Tymiński.
Po przetłumaczeniu dokumentów, zostaną one przekazane do któregoś z danzigich muzeów - konserwator jeszcze nie zdecydował, do którego.
-Najważniejsze, że znalezisko nie zgubiło się przy pracach budowlanych. To w ogóle cud że ten obelisk przetrwał przy tak ruchliwej ulicy - cieszy się Tymiński.
Takich obelisków, jak ten z Emaus, w Danzigu i okolicach było sporo. Zaliczano je do tzw. Kriegerdenkmal, czyli pomników, które stawiano poległym uczestnikom różnych wojen w ich rodzinnych gminach. Ten z ul. Kartuskiej, choć zdewastowany i tuż po II wojnie światowej pozbawiony przez Rosjan tablicy pamiątkowej, figuruje w wykazie danzigich pomników pod pozycją nr 37.
Obelisk z Emaus zostanie odnowiony i zaopatrzony w nową tablicę pamiątkową. Jesienią wróci na skrzyżowanie, ale w nowe miejsce. Stanie na wysepce, którą będą mijać kierowcy i kierujący się w poszerzoną ulicę Łostowicką.
_________________ Kto głośny jak dzwon, ten pusty jak on...
- W papierowym zawiniątku znajdowało się 17 monet. Co ciekawe, wszystkie były pruskie, a nie z Wolnego Miasta Danziga. Są to głównie aluminiowe fenigi i marki - wyjaśnia Marcin Tymiński z biura Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, do którego trafiło znalezisko.
Przy okazji pewna uwaga. Kiedyś zbierałem monety i, o ile sobie dobrze przypominam, nie było pruskich monet z aluminium.
Pomógł: 3 razy Dołączył: 08 Maj 2008 Posty: 182 Skąd: Westpreussen
Wysłany: 2011-04-21, 09:23
feyg napisał/a:
Cytat:
- W papierowym zawiniątku znajdowało się 17 monet. Co ciekawe, wszystkie były pruskie, a nie z Wolnego Miasta Danziga. Są to głównie aluminiowe fenigi i marki - wyjaśnia Marcin Tymiński z biura Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, do którego trafiło znalezisko.
i nic w tym dziwnego, skoro gazeta była z 1 lipca 1923, a:
Cytat:
Gulden danzigi został wprowadzony decyzją Senatu Wolnego Miasta Danziga z 20 października 1923 r. oraz przez wydanie nowej ordynacji menniczej w dniu 20 listopada 1923.
Co najmniej kilka tablic poświęconych poległym żołnierzom danzigiego garnizonu wisiało niegdyś we wnętrzach kościoła garnizonowego św. Elżbiety. Przed 1914 były to m.in tablice poświęcone żołnierzom poległym w Azji lub Afryce. W 1940 r. odsłonięto w (ponownie garnizonowym) kościele św. Elżbiety tablicę pamiątkową (Gedächtnistafel) ku czci 4030 poległych żołnierzy 128. Danzigiego Pułku Piechoty. Niebawem powinienem mieć jej zdjęcie.
Jesteś pewien co do umiejscowienia tablicy 128 pułku w kościele św. Elżbiety? Czy nie chodzi o kościół św. Jana?
W zbiorach Instytutu Herdera są dwa zdjęcia z tablicami poległych z kościoła św. Jana (linki wrzuciłem na pierwszej stronie tego tematu). Na jednym z nich obok sztandarów 5 pułku grenadierów i 128 pułku piechoty widać właśnie tablicę poświęconą 128 pułkowi. Na powiększonym zdjęciu pomimo słabej jakości można dostrzec wzmiankowaną liczbę poległych (4030) oraz w ostatnich linijkach nazwę pułku (Danziger Infanterie Regiment Nr 128).
Kolejna tablica poświęcona 128 pułkowi była na wieży Stągwi Mlecznych - odsłonięta 8 września 1935 roku. Czy jest zatem możliwe by pułk dorobił się aż trzech tablic?
Jeśli chodzi o kościoł św. Jana i jego tablice poległych to dorzucam ciekawe źródło (pochodzenie w tytule pliku).
Tablice w kościele św. Jana z oczywistych względów się nie zachowały. Do dziś jednak widoczne są dwie metalowe tuleje, służące do mocowania sztandarów danzigich pułków (Gren. Regt. nr 5 i Inf. Regt. nr 128).
Co najmniej kilka tablic poświęconych poległym żołnierzom danzigiego garnizonu wisiało niegdyś we wnętrzach kościoła garnizonowego św. Elżbiety. Przed 1914 były to m.in tablice poświęcone żołnierzom poległym w Azji lub Afryce. W 1940 r. odsłonięto w (ponownie garnizonowym) kościele św. Elżbiety tablicę pamiątkową (Gedächtnistafel) ku czci 4030 poległych żołnierzy 128. Danzigiego Pułku Piechoty. Niebawem powinienem mieć jej zdjęcie.
Jesteś pewien co do umiejscowienia tablicy 128 pułku w kościele św. Elżbiety? Czy nie chodzi o kościół św. Jana?
W zbiorach Instytutu Herdera są dwa zdjęcia z tablicami poległych z kościoła św. Jana (linki wrzuciłem na pierwszej stronie tego tematu). Na jednym z nich obok sztandarów 5 pułku grenadierów i 128 pułku piechoty widać właśnie tablicę poświęconą 128 pułkowi. Na powiększonym zdjęciu pomimo słabej jakości można dostrzec wzmiankowaną liczbę poległych (4030) oraz w ostatnich linijkach nazwę pułku (Danziger Infanterie Regiment Nr 128).
Kolejna tablica poświęcona 128 pułkowi była na wieży Stągwi Mlecznych - odsłonięta 8 września 1935 roku. Czy jest zatem możliwe by pułk dorobił się aż trzech tablic?
To ciekawe, a zachowało się jakieś zdjęcie? Gdzie one były dokładnie?
Jeśli chodzi o kościoł św. Jana i jego tablice poległych to dorzucam ciekawe źródło (pochodzenie w tytule pliku).
Moim zdaniem tablica na wieży Stągwi Mlecznych znajdowała się w niszy od strony Motławy. Coś tam na archiwalnych ujęciach majaczy, ale nie spotkałem się z na tyle wyraźnym ujęciem aby coś odczytać.
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach Nie możesz załączać plików na tym forum Możesz ściągać załączniki na tym forum
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Rejestracja
Zaloguj
