| |
Wolne Forum Gdańsk
Forum miłośników Gdańska |
 |
Pocztówki, zdjęcia, dokumenty - Manowo / Manow
Kösternitz - 2014-01-20, 14:44
Temat postu: Manowo / Manow
Źródło informacji | Cytat: | Wieś o metryce średniowiecznej, wzmiankowana w 1300 roku. Niestety dotąd nie udało się ustalić, czy istnieje związek pomiędzy rodziną Manowów ( przy Koszalińskiej katedrze znajdowała się m. in. kaplica Manowów ), a miejscowością Manowo.
Wszelkie źródła podają, że Manowo było od stuleci starym lennem Glasenappów.
Ciekawy zapis zawierają dokumenty z 2 połowy XIX wieku: otóż około roku 1375 pewna panna z rodu Kuzke, Kuzeke, Cuddeke, Koske, który był jedną z najstarszych rodzin słowiańskich na Pomorzu, została poślubiona niejakiemu Hennigowi Glasenappowi z Manowa, uwikłanemu w sprawę zabójstwa Leurenusa II.
Odtąd Manowo znajduje się w posiadaniu Glasenappów wraz z innymi rodowymi lennami aż do 1837 r.
W XVIII w. członkowie rodu dokonywali pomiędzy sobą rozliczne transakcje, których przedmiotem było również Manowo z przyległościami.
Zgodnie z testamentem z 22.07.1724 r. majątek został podzielony pomiędzy 2 braci: Georgowi Casparowi przypadło Zacisze i Rosnowo, natomiast Manowo i inne posiadłości przypadły Peterowi von Glasenapp, który odzyskał także drugą część majątku Wyszewo – niegdyś lenna Glasenappów.
Wkrótce jednak – po ugodzie z dnia 22.07.1739r. z Bogusławem Feliksem von Schwerin, sprzedał to von Schwerinom. Dla siebie natomiast, według umowy z 21.10.1748r. kupił od swojego brata 2 gospodarstwa w Cewlinie oraz lenno Muenchowów.
Wszystkie te majątki za swojego życia ( Zacisze, Rosnowo, całe Cewelino, całe Wyszewo i Wiewiórowo ) odstąpił jedynemu synowi Otto Kazimierzowi.
Po jego śmierci ( Otto Kazimierza ) majątki te, na skutek ugody w sporze z dnia 27-29.04.1780r. zawartej pomiędzy wdową Margaretą Wilhelminą i jej trzema synami, zostały zasądzone niepełnoletniemu synowi Paulowi Dietrichowi Augustowi, jako lennemu następcy ojca.
Wartość majątków oszacowano na 11.070 thlr.
Od niego rozpoczyna się seria szybkich, wewnątrzrodzinnych transakcji, w których przedmiotowa cena błyskawicznie rośnie.
Na mocy umowy z 10.04.1801r. i dodatkowego aneksu z 27.07. tegoż roku, Manowo wraz z Rosnowem, Zaciszem, Wiewiórowem byłym ( Wiewiórkowem ), Wyszewem i Cewelinem zostało sprzedane za sumę 124 tys. thlr. Joachimowi Casparowi von Glasenapp.
Tenże, w zaledwie 2 dni później sprzedał całość żonie Augusta Ferdynanda von Glasenapp, Henriettcie Sabinie ur. von Wedel, za 125 tys. thlr.
Ona z kolei w cztery lata później, 25.05.1806r. za tę samą sumę odsprzedała majątki Augustowi von Glasenapp, który miał byś ostatnim z rodu na Manowie.
Jego córka, Luisa Leopoldina Wilhelmina, po śmierci ojca poślubiła w 1928r. rotmistrza von Schlieffena.
Dziewięć lat później sprzedała wszystkie majątki landratowi Carlowi Aleranderowi Wilhelmowi hrabiemu von Wartensleben za 166.000 thlr.
Pan hrabia zapisał się chlubnie w dziejach Manowa, przeznaczając znaczną sumę pieniędzy na przeprowadzenie w niespełna 10 lat melioracji gruntów w całym majątku. Jednakże umową z 15.05.1847r. sprzedał Manowo braciom von Holz pochodzącym z „Przedpomorza” za sumę 225 tys. thlr.
Majątki Bonin, Manowo, Rosnowo z Zaciszem i Wyszewo miał w posiadaniu Georg Holz, który z Manowa uczynił swoją rezydencję.
Majątek otrzymał zwolnienie od lenna poprzez deklarację ugodową z 29.04.1806r. i 20.02.1811r.
Ostatnim szlacheckim właścicielem majątku był Adolf Schmidtsdorff.
Według zapisu z około połowy XVIII w., Manowo posiadało 1 folwark, owczarnię, młyn wodny, karczmę, kuźnię, 23 „dymy” oraz kościół parafialny którego filiami były kościoły w Wyszewie i Boninie i do którego należała wieś Cewlino.
Pośród mieszkańców wymienionych jest 4 zagrodników, 1 kościelny, 1 pastor. W połowie XIX w. manowskie wybudowania liczyły – wraz z dworem, domem pastora i szkołą z mieszkaniem kościelnego – 18 budynków mieszkalnych i 15 gospodarczych, a ponadto 1 młyn wodny.
Niezależnie od dworu, jego gospodarstwa i służby, robotników folwarcznych, kościelnego i pastora, w Manowo liczyło w połowie XIX w. 260 mieszkańców w 40 rodzinach.
Po II wojnie światowej upaństwowiony majątek był własnością PGR.
Założenie dworskie zlokalizowane w południowej części wsi, rozciągało się po obu stronach drogi wiejskiej.
Na południowy zachód od drogi znajdował się dwór, otoczony parkiem o charakterze naturalistycznym i część budynków folwarcznych. Pozostałe zabudowania gospodarcze, w tym okazały budynek administracyjno-mieszkalny, znajdowały się na wschód od drogi wiejskiej.
Obie części założenia połączone były wspólną osią – drogą, prostopadłą do drogi wiejskiej. W partii prowadzącej do dworu droga ta wysadzana jest kasztanowcami.
Obecnie pałac, rozebrany po 1945r., nie istnieje, a na jego miejscu stoi nowy budynek mieszkalny.
Zachowany jest dworski park naturalistyczny ( wpisany do rejestru zabytków pod nr 960 z dnia 21.03.1977 r. ), budynki gospodarcze i budynek mieszkalny we wschodniej części założenia.
We wschodniej części układ dawnego folwarku słabo czytelny.
Drugi park leśny powstał z lasu dębowego rosnącego przy siedzibie Nadleśnictwa na wyniesieniu morenowym zwanym Górą Dębową (obecnie Czaplą).
Prawdopodobnie teren parku służył mieszkańcom jako teren rekreacyjny w przeciwieństwie do niedostępnego dla większości parku dworskiego.
Park leśny z XVIII-wiecznymi dębami został również wpisany do rejestru zabytków pod nr 1109 z dnia 12.06.1980r.
|
Kösternitz - 2014-01-20, 17:54
Pałac, kościół, szkoła i sklep kolonialny.
Kösternitz - 2017-08-21, 20:33
Plebania
|
|