|
Wolne Forum Gdańsk Forum miłośników Gdańska |
|
Historia - Przywidz - Mariensee
naziir - 2011-04-14, 02:21 Temat postu: Przywidz - Mariensee Będąc przywidzszczaninem przez ponad 30 lat wypadałoby coś napomknąć o tej bądź co bądź niesamowitej miejscowości. Więc zarzucę choć namiastkę informacji.
Przywidz
Wieś gminna położona nad Jeziorem Przywidzkim, przy drodze nr 221. Historia miejscowości sięga wczesnego średniowiecza, o czym świadczy gród słowiański nad jeziorem. W roku 1294 książę pomorski Mestwin II podarował tutejsze dobra klasztorowi cystersów z Eldeny. Po ok. 50 latach osada została sprzedana Krzyżakom i nazwano ją Mariensee. Przywidz w późniejszych latach był w posiadaniu wielu właścicieli. Za panowania Augusta III we wsi organizowano cztery jarmarki rocznie.
W latach międzywojennych Przywidz stał się miejscowością letniskową, głównie dla mieszkańców Danziga. Nazywano go "Powietrznym Kurortem" lub "Małym Sopotem". Nad jeziorem wybudowano schronisko dla młodzieży i harcerzy oraz "Dom Ludowy" z czterema salami. We wsi była stacja pocztowa, kościół ewangelicki i drugi - katolicki, młyn wodny, gorzelnia, krochmalnia i cegielnia. Ponadto funkcjonowała karczma i kawiarnia.
Warto zobaczyć
- Jezioro Przywidzkie o pow. 136 ha, dł. 4,6 km, II klasa czystości, tu znajduje się jedyne kąpielisko w gminie, a przy północnym brzegu rosną dwie zrośnięte lipy drobnolistne - pomnik przyrody
- Rezerwat "Wyspa na Jeziorze Przywidzkim" - chroni ok. 200 - letni las bukowo-dębowy
- Ścieżka edukacyjna Nadleśnictwa Kolbudy wzdłuż zachodniego brzegu Jeziora Przywidzkiego
- Wczesnośredniowieczne grodzisko z dobrze zachowanym wałem ochronnym nad Jeziorem Przywidzkim
- Kościół p. w. Franciszka Ksawerego z 1904 r. - obecnie kaplica cmentarna. Wewnątrz piękne organy
- Neogotycki kościół p. w. Matki Boskiej Różańcowej z 1909 r. wybudowany dla ewangelików. Po wojnie oddany do dyspozycji parafii katolickiej. W 1998 kościół podpalono. Zniszczeniu uległy zabytkowe organy oraz niemal cały unikatowy drewniany mechanizm zegarowy
- Drewniany budynek przedwojennego schroniska młodzieżowego usytuowany nad jeziorem,
Trochę historii
Kościół parafialny pw. św. Franciszka Ksawerego w Przywidzu z 1904 roku (zabytek) - nie jest wpisany w rejestr zabytków.
W XVI wieku istniał w Przywidzu drewniany kościół rzymsko-katolicki, który stał w miejscu istniejącego obecnie cmentarza. Po wprowadzeniu na te ziemie protestantyzmu zbudowano zbór, który na początku XVIII w przeszedł w ręce katolików, gdy ówczesna dziedziczka Barbara Lindówna przyjęła katolicyzm. Biskup Szembek wizytujący kościół na Pomorzu w 1701 roku konsekrował kościół i nadał mu tytuł Św. Franciszka Ksawerego, w 1722 r. obok starego kościoła wybudowano nowy murowany (ryglowy), po czym stary rozebrano.
Kościół parafialny pw. św. Franciszka Ksawerego w Przywidzu z 1904 roku (zabytek) - nie jest wpisany w rejestr zabytków.
Natomiast drugi kościół proparafialny pw. M.B. Królowej Różańca Świętego z roku 1909 - został wpisany w rejestr zabytków 18 lipca 1999r.
źródło: miasteria.pl
Stare cmentarzyska w Gminie Przywidz
Cmentarzysko nr 1
Cmentarzysko to usytuowane jest na łagodnym stoku wzniesienia na wschód, od drogi z Przywidza do Katarynek. Na tym stanowisku natrafiono na relikty grobu skrzynkowego, z którego pochodzi gładzona czerwona popielnica ze stożkowatą pokrywą.
Cmentarzysko nr 2
Stanowisko to znajduje się częściowo na zalesionym wzniesieniu po zachodniej stronie drogi z Przywidza do Katarynek. Grób ten określono na wczesny i środkowy okres lateński. Poniżej tego cmentarzyska bliżej drogi do Przywidza znaleziono osełkę kamienną z okresu rzymskiego.
Cmentarzysko nr 3
Znajduje się na polu położonym przy szosie Danzig-Kościerzyna między szosą a rzeczką Wietcisą.
Cmentarzysko nr 4.
Znajduje się na terenie leśnym, na wzniesieniu po północnej stronie drogi polnej, prowadzącej z Piekła Dolnego w kierunku Piekła Górnego, około jednego kilometra po linii prostej od kościoła w Przywidzu.
Cmentarzysko nr 5.
W lesie na płaskowyżu położonym około 250 metrów od brzegu Jeziora Przywidzkiego naprzeciwko grodziska, znajduje się cmentarzysko, zajmuje szczyt rozległego wzniesienia, rozciąga się na długości 300 metrów i szerokości od 50-100 metrów. Liczy kilkanaście, w przeważającej mierze zniszczonych, kurhanów. Kurhany znajdują się częściowo na porębie i częściowo na młodniku świerkowym. Zbudowane są z kamieni w kształcie koła, pochodzące z okresu wczesnego średniowiecza, obejmujące obszar około 30 arów ziemi.
Cmentarzysko nr 6.
Cmentarzysko kurhanowe z wczesnej epoki żelaza, znajdujące się na wzniesieniu leśnym po północnej stronie drogi polnej prowadzącej z Piekła Dolnego w kierunku Gromadzina - kultura wschodnio pomorska.
źródło: miasteria.pl
doldar - 2011-09-06, 19:47
Powstała niedawno mała historia Przywidza, ale nie mogę jej nigdzie odnaleźć. Kto był autorem i jaki tytuł?
ezet - 2011-09-06, 20:43
Może chodzi o wydaną w 2002 roku książkę Edwina F. Kozłowskiego, Przywidz i okolice, gmina na krańcach północnych Kociewia.
doldar - 2011-09-06, 20:56
Tak to o to chodzi. Dzięki. A przy okazji czy ktoś się zetknął z monografią Mariensee autorstwa ks. Johannesa Aeltermanna, Mariensee im Kreise Danziger Hoehe? Pilnie poszukuję
Pepo - 2011-09-06, 23:17
Tak, zetknąłem się. Ponieważ piszę właśnie książkę poświęconą księdzu Aeltermannowi, staram się zbierać materiały także o naukowej i popularnonaukowej działalności Aeltermanna. Poza historią Przywidza badał np. nazwiska rodowe (w 1939 r., dwa dni przed aresztowaniem, wysłał rękopis pracy do E. Keysera...).
Mam zrobione zdjęcia cyfrowe publikacji księdza o Przywidzu. Podaj adres e-mail, prześlę je w kilku porcjach (jakość pozwoli na odczytanie tekstu).
naziir - 2013-06-28, 20:55
ezet napisał/a: | Może chodzi o wydaną w 2002 roku książkę Edwina F. Kozłowskiego, Przywidz i okolice, gmina na krańcach północnych Kociewia. |
Czy na pewno Przywidz to "gmina na krańcach Kociewia"???
Od 4 czy 5 lat włodarze gminny Przywidz kreują gminę Przywidz jako Kaszuby; i to chyba ze względów finansowych (ściąganie turystów); ja wychowałem się w Przywidzu, mieszkałem tam ponad 35 lat; i zawsze gmina Przywidz była traktowana jako Kociewie; tak mi też rodzice wpoili że jesteśmy Kociewiakami.
Więc jak to jest???
Sprawa nieprzyjemnie pachnie już od dłuższego czasu; jak pani była Wójt która zamieszkuje w Przywidzu od 7 lat może stwierdzić że jesteśmy gminą kaszubską a nie kociewską, bo na "kaszubach da się zarobić", na kociewiu (mniej popularne) dużo, dużo mniej...
Jakieś sugestie???
bartimon - 2013-08-10, 13:17 Temat postu: Kaszuby? Kociewie?
naziir napisał/a: | ezet napisał/a: | Może chodzi o wydaną w 2002 roku książkę Edwina F. Kozłowskiego, Przywidz i okolice, gmina na krańcach północnych Kociewia. |
Czy na pewno Przywidz to "gmina na krańcach Kociewia"???
Od 4 czy 5 lat włodarze gminny Przywidz kreują gminę Przywidz jako Kaszuby; i to chyba ze względów finansowych (ściąganie turystów); ja wychowałem się w Przywidzu, mieszkałem tam ponad 35 lat; i zawsze gmina Przywidz była traktowana jako Kociewie; tak mi też rodzice wpoili że jesteśmy Kociewiakami.
Więc jak to jest???
Sprawa nieprzyjemnie pachnie już od dłuższego czasu; jak pani była Wójt która zamieszkuje w Przywidzu od 7 lat może stwierdzić że jesteśmy gminą kaszubską a nie kociewską, bo na "kaszubach da się zarobić", na kociewiu (mniej popularne) dużo, dużo mniej...
Jakieś sugestie??? |
Witam wszystkich forumowiczów. Zainteresował mnie temat przynależności Przywidza. Jest on ciekawy, ponieważ ja zawsze spotykam się z twierdzeniem, że Przywidz to już Kaszuby. Co więcej, korzenie mojej rodziny sięgają Trzepowa, a ta w 100% czuje się kaszubską, posługuje się kaszubskim na co dzień i jak każdy typowy Kaszuba, nie lubi Kociewia. ;) Ja nie wnikam w to, kto kogo lubi, a kogo nie, ale kiedyś miałem styczność z publikacją dotyczącą historycznych granic Kaszub, tych przedwojennych, a tam wyraźnie Przywidz i okolice zaliczano do Kaszub. Prawdopodobnie po wojnie, kiedy autochtoni niemieccy wyjechali w ich miejsce napłynęli Kociewiacy, którzy mieli po prostu najbliżej. Nie wiem jak to konkretnie wygląda w tych rejonach, jednak myślę, że nie tylko finanse grają tutaj rolę. Po prostu Przywidz ma wiele wspólnego z Kaszubami, nie wspominając o nazwiskach. Moja prababcia pochodząca z tych okolic miała na nazwisko Kreft. Nazwisko popularne wśród Kaszubów. ;)
doldar - 2013-08-10, 15:14
Może częściową odpowiedź znajdziesz w mojej monografii gminy Przywidz. Co do Kreftów to dość liczna kaszubska rodzina. I ja mam ich w familii. Proponuję skontaktować się z szefem kolbudzkiego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego Jerzym Kreftą, który ma bogatą wiedzę nt. Kreftów.
|
|